James Dyson Vakfı tarafından genç mühendisleri desteklemek emeliyle düzenlenen tasarım müsabakası James Dyson Ödülü’nün uluslararası kazananları belli oldu.
Dyson açıklamasına göre, dünyanın dört bir yanındaki genç mühendis ve bilim insanlarının gelecek vaat eden 300’den fazla buluşuna bugüne kadar 1 milyon sterlinden fazla para ödülüyle takviye veren James Dyson Ödülü’nün uluslararası kazananlarının açıklanmasıyla son aşama da gerçekleşti.
Türkiye’nin bu yıl birinci defa dahil olduğu ve 29 ülkede düzenlenen tertipte, icatlarının sonraki basamaklarını desteklemek üzere her biri 30 bin sterlin para mükafatına layık görülen iki milletlerarası kazanan ve 5 bin sterlin kazanan ikinci seçildi.
Bu yılın memleketler arası kazananı Polonya’daki Varşova Teknoloji Üniversitesi öğrencileri tarafından icat edilen “SmartHEAL” projesi oldu.
Proje, yara güzelleşmesinde sık görülen yanılgılar ortasında yer alan “pansumanın çok sık değiştirilmesi nedeniyle enfeksiyon oluşması ve doku bozulması yaşanması” sorununa tahlil sunuyor. Akıllı, uygun fiyatlı ve ölçeklenebilir bir pH sensörü olan SmartHEAL, radyo frekansı tanımlama (RFID) irtibat sistemlerini kullanıyor ve bir yaranın pH pahasını izleyip, sargıyı çıkarmadan ve münasebetiyle dokuyu bozmadan yaranın durumunu değerlendirebiliyor ve enfeksiyonu tespit edebiliyor.
Serum askısı aparatının giyilebilir alternatifini tasarladı
James Dyson Ödülü’nün 2022 Sürdürülebilirlik kazananı, Kanada McMaster Üniversitesi öğrencileri tarafından icat edilen “Polyformer” projesi oldu.
Filament ithalatının yüksek fiyatlı olması ve plastik şişelerdeki geri dönüştürme altyapısı eksikliği sorunundan yola çıkarak tasarlanan makineyle, plastik şişeler geri dönüştürülerek gelişmekte olan ülkeler için uygun fiyatlı 3D yazıcı filamentine çevriliyor. Polyformer ile üreticiler ucuz, yüksek kaliteli 3D yazıcı filamentine daha kolay erişebilip, gelişmekte olan ülkelerde tasarım altyapısının kullanımını ve meslek kanısını teşvik ederken, üreticilerin kendi atıklarını geri dönüştürmelerini ve çıktıları verimli bir formda kullanmalarını sağlıyor.
Bu yılın milletlerarası ikincisi ise Belçika Antwerp Üniversitesi’nden Charlotte Blancke tarafından icat edilen “Ivvy” oldu.
Evde tıbbi tedavinin giderek arttığını, rahatsız edici tıbbi aygıtların meskende çoklukla uygun olmayan şartlar altında daha sık kullanıldığını gözlemleyen Charlotte, bundan ilham alarak, hastalar için konforu ve hareketliliği artıran, mevcut intravenöz serum askısı aparatının giyilebilir bir alternatifini tasarladı.
“Gençlerin dünyayı iyileştirme konusunda ne kadar tutkulu olduğunu görüyoruz”
Açıklamada bahse ait görüşleri yer alan Dyson Kurucusu ve Baş Mühendisi Sir James Dyson, James Dyson Ödülü’nün her yıl gençlerin dünyayı iyileştirme, çevresel ve tıbbi sorunları çözme konusunda ne kadar tutkulu olduklarını kanıtladığını bildirdi.
Dyson, “Bazı insanlar önemsedikleri konular hakkında sadece tribünlere oynarken, bu genç mucitler daha üretken ve işe yarar şeyler yapıp, mühendislik, bilim ve tasarımı ustaca kullanarak problemleri özenle çözmeye çalışıyor.” ifadelerini kullandı.
Türkiye’den kazanan genç mucitlere mükafatları verildi
Açıklamada yer alan bilgiye nazaran, müracaatların alınmaya başlandığı mart ayından temmuzdaki kıymetlendirme sürecine kadar Türkiye’den 350’nin üzerinde müracaat alarak büyük ilgi gören yarışın bu yılki ulusal James Dyson Mükafatı sahibi, “PhysioCircle” projesiyle Orta Doğu Teknik Üniversitesi Endüstriyel Tasarım Kısmı mezunu ve birebir kısımda yüksek lisans öğrencisi olan, 27 yaşındaki Selami Erdoğan olmuştu.
Göğüs fizyoterapi yolunun, fizyoterapistler yahut hasta yakınları tarafından hastalara hakikat ve aktif bir halde uygulanmasını sağlayan “PhysioCircle” projesi, 5 bin sterlinle ödüllendirilmişti.
Projenin Türkiye ikincileri de İstanbul Bilgi Üniversitesi’nden İdil Deniz, Suat Batuhan Esirger, Rana İmam, Rahme Nur Örnek tarafından tasarlanan “ForestGuard” ile Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nden Açılay İpek, Levent Eldem ve Nihal İrem Bayram tarafından hayata geçirilen “Kikkis” projesi olmuştu.
Yangınları gerçek vakitli olarak algılayan IoT tabanlı bir sensör sistemi olan ForestGuard, karbondioksit (CO2) ve sıcaklık düzeyleri yükseldiğinde yetkililere haber vererek yangın yayılmadan evvel müdahale etmelerini sağlarken, Kikkis, besin işletmelerinin üretim sonrası portakal atıklarını kullanarak tabiat üzerindeki tesirinin azalmasını amaçlıyor.
İstanbul’da düzenlenen etkinlikle uluslararası kazananlar duyurulurken, eylülde açıklanan ulusal kazananlara da ödülleri verildi. Etkinliğe yarışmanın Türkiye ayağı için jüri grubunda yer alan Orta Doğu Teknik Üniversitesi Endüstriyel Tasarım Bölümü ve TMMOB Mimarlar Odası Endüstriyel Tasarımcılar Komisyonu Başkanı Prof. Dr. Gülay Hasdoğan ve İstanbul Bilgi Üniversitesi’nde pazarlama bağlantısı, reklam ve dijital pazarlama dersleri de veren gazeteci Dr. Fatoş Karahasan ve heyet kümesinde yer alan Dyson yetkilileri katıldı.
